Türkiye, yerli savunma sanayiinin gelişimi ve coğrafi şartlara uygun savaş araçları üretme vizyonu doğrultusunda T-129 ATAK helikopterini geliştirdi. TUSAŞ ve AgustaWestland ortaklığında hayata geçirilen bu proje, Agusta A129 Mangusta'nın gövde tasarımından esinlenerek özelleştirilmiş ve modern silah sistemleri ile donatılmıştır. İlk uçuşunu 2009 yılında İtalya'da gerçekleştiren helikopter, çeşitli manevralar ve testlerden geçerek performansını kanıtlamıştır.

Gelişimi

Proje Başlangıcı ve Amaçları: 1995'te Türkiye, tamamen yerli üretim bir taarruz ve keşif helikopteri geliştirmek üzere çalışmalara başladı. Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) bu projeyi yönetti.

İhale Süreci ve Anlaşma: AgustaWestland, 2007'de ATAK programı ihalesini kazandı. TUSAŞ ana yüklenici olarak atandı ve 51 adet T-129 helikopteri üretimi için 2007'de sözleşme imzalandı.

Finansal Detaylar: Toplam sözleşme bedeli yaklaşık 3.2 milyar dolar olarak belirlendi. TUSAŞ, ASELSAN ve AgustaWestland'ın projedeki payları sırasıyla 556 milyon, 700 milyon ve 1.644 milyar dolar olarak açıklandı.

İki Rolls-Royce ve Honeywell üretimi LHTEC CTS800-4A motoru barındıran T-129 ATAK, 269 km/s hıza ve 20.000 fit irtifaya erişebilmekte, bu özellikleriyle zorlu görevler için ideal bir makine haline gelmektedir. Yakın hava desteği (T129-A) ve çok amaçlı görevler (T129-B) için iki farklı yapılandırma sunulmuştur.

Türkiye'nin özgünlük ve yerlilik hedefleri doğrultusunda, 1995'ten itibaren ciddi bir ön çalışma ve geliştirme sürecine giren ATAK programı, 2007'de Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nın AgustaWestland'ı tercih etmesiyle ivme kazanmıştır. TUSAŞ'ın liderliğinde ve ASELSAN, AgustaWestland gibi firmaların katkılarıyla 51 adet helikopter üretimi amaçlanmış, toplam maliyeti 3.2 milyar doları bulan bir anlaşma imzalanmıştır. Proje, Türk Kara Kuvvetleri'nin mevcut AH-1 Süper Kobra helikopterlerinden daha ileri teknolojiye sahip bir platform sunmayı hedeflemektedir.

Tasarım aşamasında, helikopter tekerlekli yapısı, 5 palli rotora sahip olması ve kullanılan mühimmat açısından büyük avantajlar sağlayan bir yapıda kurgulanmıştır. Aviyonik sistemlerde ASELSAN'ın ASELFLIR-300T Gece/Gündüz Termal Görüş ve Hedefleme Sistemi, AVCI Kaska Monteli Nişangah Sistemi gibi özgün donanımlar öne çıkmaktadır. Helikopter, ayrıca ASELSAN üretimi MXF-484 U/VHF ve HF-SSB telsiz sistemleri ile donatılmıştır.

Tasarımı ve Teknik Özellikleri

Gelişmiş Tasarım ve Aviyonik Sistemler: T-129, A129 Mangusta'nın geliştirilmiş bir versiyonu. Darbeye dayanıklı gövde, kendini onaran iç yakıt tankları, zırhlı motor bölümleri ve gelişmiş rotor/pal tasarımı gibi özellikleri bulunuyor.

Silah ve Görev Bilgisayarı: ASELSAN ve TÜBİTAK tarafından geliştirilen özgün görev bilgisayarı, helikopterin çeşitli işlevlerini yönetiyor. Ayrıca ASELFLIR-300T Gece/Gündüz Termal Görüş ve Hedefleme Sistemi, AVCI Kaska Monteli Nişangah Sistemi gibi donanımlarla donatıldı.

Üretim süreci kapsamında TUSAŞ, gövde üretimi, nihai montaj ve uçuş testleri gibi kritik görevleri üstlenirken, ASELSAN görev bilgisayarı, aviyonik ve silah sistemlerinin entegrasyonundan sorumlu olmuştur. AgustaWestland ise platformun uçuş performansı ve teknoloji transferi gibi önemli katkılarda bulunmuştur.

Performans

• Hız ve Yükseklik Kapasitesi: Maksimum 278 km/s hıza ve 6.096 m yüksekliğe çıkabilir.
• Motor Özellikleri: İki adet LHTEC CTS800-4A motor kullanılıyor, FADEC özelliği ile pilot yükünü azaltıyor.

Üretim ve Entegrasyon

Üretim Ortakları ve Rolleri: TUSAŞ gövde üretimi, nihai montaj ve testlerden sorumlu. ASELSAN, aviyonik ve silah sistemleri entegrasyonunu üstleniyor. AgustaWestland ise platform ve bazı teknolojik unsurları sağlıyor.

İlk Uçuş ve Teslimat: İlk T-129A prototipi 2011'de uçtu ve 2014'te Türk Kara Kuvvetlerine teslim edildi.

Projede yer alan diğer yerli firmalar, alt yüklenici olarak projeye değer katmış ve Türkiye'nin savunma sanayii ekosistemini güçlendirmiştir. T-129 ATAK'ın üretimi, TUSAŞ'ın Ankara'daki tesislerinde gerçekleştirilmekte ve Türkiye'nin helikopter sanayindeki önemli bir adımı temsil etmektedir.

Helikopter Tipleri

• T-129 TUC-1: Özgün görev bilgisayarı, ASELFLIR-300T, Hellfire II veya SpikeER tanksavar füzeleri gibi özellikler içeriyor.
• T-129 TUC-2: Özgün görev bilgisayarı, ASELFLIR-300T, Roketsan UMTAS ve Cirit tanksavar füzeleri gibi donanımlara sahip.

T-129 ATAK, gelişmiş teknolojisi, çok yönlü kabiliyetleri ve yerli üretim oranıyla Türkiye'nin savunma sanayiindeki bağımsızlığını pekiştiren bir simge haline gelmiştir. Bu helikopter, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin operasyonel gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlanmış ve dünya standartlarında bir savunma ürünüdür.