Mavi Vatan, Türkiye’nin Karadeniz, Ege ve Doğu Akdeniz çevresindeki deniz yetki alanlarını kapsayan stratejik ve jeopolitik bir doktrindir. Bu doktrin, Türkiye’nin sadece kara değil; denizlerde de hakları olduğunu savunur ve deniz yetki alanlarının — karasuları, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge (MEB) — korunmasını hedefler. Mavi Vatan’ın arkasındaki amaç, Türkiye’nin denizlerde enerji kaynaklarına erişim, deniz güvenliği ve bölgesel çıkarlarını korumaktır.

2006 yılında emekli Tümamiral Cem Gürdeniz tarafından gündeme getirilen kavram; daha sonra müstafi Tümamiral Cihat Yaycı tarafından geliştirilerek bir doktrin hâline gelmiştir. Mavi Vatan doktrini, Türkiye’nin Ege, Akdeniz ve Karadeniz’de toplam yaklaşık 462.000 km² deniz alanını potansiyel hak alanı olarak gördüğünü kabul eder. Bu alanlar; deniz altındaki petrol-gaz kaynakları, balıkçılık, su üstü ve su altı rotaları, deniz güvenliği ve stratejik konum olarak Türkiye’nin ulusal çıkarları açısından hayati görülür.

Doktrin aynı zamanda Türkiye’nin deniz gücünü artırmayı, donanmasını modernize ederek bölgede caydırıcılığı sağlamayı ve gerektiğinde bu hakları güç yoluyla korumayı içerir. Mavi Vatan anlayışı; yalnızca ekonomik değil, stratejik bağımsızlık, ulusal egemenlik ve uzun vadeli güvenlik perspektifi taşır. Türkiye’nin denizlerdeki çıkarlarını koruma, enerji bağımsızlığı ve bölgesel statüsünü güçlendirme hedefi, Mavi Vatan doktrininin temel motivasyonları arasındadır.