Gündelik dilde “sis” denince akla görüş mesafesini azaltan meteorolojik olay gelir. Ancak “sis havanı” bambaşka bir şeydir: Askerî literatürde dumandan (sis etkisi) bir perde oluşturarak birliklerin hareketini gizleyen, havan sistemiyle atılan mühimmat için kullanılan isimdir. Kısaca, ateş altındaki birliklerin emniyetle yer değiştirmesini sağlamak, düşman gözlem ve nişanını bozmak için kullanılır. Bu mühimmatlar hedefi imha etmeyi değil, alanı kapatmayı amaçlar; beyaz fosfor veya duman üreten kimyasallar içerebilir.

Öte yandan, halk arasında sıkça “sis havası” ile karışır: “Sis havası” ise zemine yakın, yoğunlaşmış su damlacıklarından oluşan doğal sis demektir ve şehir içinde trafik güvenliğini, tarımda bitki hastalıklarını ve havacılıkta iniş-kalkış planlarını etkiler.

Özetle:

Sis havanı: Askerî amaçlı duman perdesi oluşturan havan mühimmatı; hedefi yok etmekten ziyade gizleme ve aldatma sağlar.

Sis (meteoroloji): Yatay görüşü 1 km’nin altına düşüren doğal bir hava olayıdır; ulaşım ve sağlık üzerinde etkileri vardır.

Kavram karmaşası: Yazılış benzerliği yüzünden “sis havanı” (mühimmat) ile “sis havası” (hava olayı) karıştırılır; bağlam cümleden anlaşılır.

Tarihten kısa bir not: I. Dünya Savaşı’ndan itibaren “smoke screen” (duman perdesi) taktikleri kara ve deniz muharebelerinde yer buldu; modern ordular bu amaçla özel sis mühimmatı ve sis jeneratörleri kullanır. “Sis”in meteorolojik tanımı ise 20. yüzyıl başında standartlaşmış; “görüş 1 km’nin altı” ölçütü birçok ülkede kabul görmüştür.

Güvenlik uyarısı: Bu metin bilgilendiricidir. Silah/mühimmat yapımı, temini veya kullanımı gibi uygulamaya dönük talimatlar içermez ve içeremez.